Rusya’nın enerji şirketi Gazprom ile doğalgaz ithal eden özel Türk şirketlerinin arasındaki anlaşmazlıkla ilgili tahkim mahkemesinin kararına uyulmaması nedeniyle Türkiye’ye gaz sevkiyatlarında yüzde 20’lik düşüş meydana geldi.
Türkiye’deki özel doğalgaz tedarikçilerinin Gazprom’a olan borçları yüzünden gaz sevkiyatlarının azaldığını aktaran Rus haber ajansı Interfax, şu anda Türkiye’ye Rus gaz arzındaki açığın günde 25 milyon metreküpe ulaştığını ifade etti.
Türkiye’deki bir özel gaz tedarik şirketinin Gazprom’a kendi payına düşen tazminatı ödemeyi kabul ettiğini ve TürkAkım üzerinden günde 3 milyon metreküplük Rus gazını ithal etmeyi sürdürdüğünü ileten Interfax, tahkim mahkemesini kaybeden diğer üç Türk şirketinin ise gaz ithalatıyla ilgilendiğini, ancak henüz henüz bir banka garantisi alamadığını bildirdi.
2021’de Türkiye’de gaz tüketiminin rekor düzeyde 60 milyar metreküpe çıkması beklenmesine rağmen Rusya Federal Gümrük Servisi verilerine göre haziran ayından bu yana Türkiye’nin her ay Rusya’dan doğalgaz ithalatını aylık ortalama yüzde 6 oranlarında azalttığı kaydedilirken, haziran ayında 2,4 milyar metreküp alan ülkenin Gazpromdan ekim ayında yaptığı ithalat hacimlerinin sadece 1,9 milyar metreküp olduğu belirtildi.
Gazprom tarafından paylaşılan operasyonel raporda, “Ocak-Ekim 2021’de Gazprom’un Türkiye’ye gaz arzının yüzde 110,4 arttığı biliniyor.
2021 yılının 10 ayında Türkiye’nin Gazprom’dan 23 milyar metreküp aldığı kaydedilirken, bir önceki yılın aynı döneminde aldığı gaz hacmi 10,9 milyar metreküp olarak açıklanmıştı.
Gazprom, 2015 yılında Türkiye’deki doğalgaz tedarikçileri için yüzde 10,25 oranında indirim sağlamış, ancak bir yıl sonra iptalini talep etmişti.
Akfel Gaz, Bat Hatt, Kibar Enerji, Avrasya Gaz, Enerco Enerji hakkında Stockholm Ticaret Odası Tahkim Mahkemesi’nde UNCITRAL düzenlemelerine uygun olarak tahkim yoluna başvurulmuştu.
Alınan karar sonucu 1 Ocak 2017’den itibaren özel doğalgaz tedarikçileri için Gazprom’un daha önce sunduğu tüm indirimle iptal edildi.
Türkiye, devlete ait doğal gaz operatörü Botaş’ın sözleşmelerinin çoğunun özel ithalatçılara devredildiği doğal gaz piyasasını uzun yıllar önce serbestleştirmeye başladı.
Ancak, 2016 yılında Türkiye’deki başarısız darbe girişiminin ardından 674 sayılı “Olağanüstü Hal Kapsamında Tedbirler Hakkında Kanun” çerçevesinde tüm doğalgaz şirketleri fiilen kamulaştırma anlamına gelen Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) devredildi.
