.webp){kind=logo}
Rusya’da son dönemde dolaşımdaki nakit miktarındaki artışın temel nedenleri, bazı banka müşterilerine çevrim içi hizmetlerde getirilen kısıtlamalar, şüpheli finansal işlemler üzerindeki sıkı denetimler ve halkın bir bölümünün fiziki para bulundurma eğilimi olarak gösteriliyor. Analistler, buna rağmen ülkede sistemik bir likidite açığı riski bulunmadığını vurguluyor.
Uzmanlar, Rusya’da nakit paranın dolaşımdaki artışının nedenlerini açıkladı. Buna, bazı banka müşterilerinin çevrim içi hizmetlere erişiminde getirilen kısıtlamalar, şüpheli finansal işlemler üzerindeki denetimin sıkılaştırılması ve toplumun bir kısmının fiziksel para bulundurma isteği dahil edildi.
Daha önce Rusya Merkez Bankası, 1 Ekim itibarıyla dolaşımdaki nakit para miktarının yıllık bazda yüzde 3,1 artışla 18,6 trilyon rubleye ulaştığını bildirmişti. Düzenleyici kurumun verilerine göre, üçüncü çeyrekte dolaşımdaki nakit miktarı 659 milyar ruble artarak, geçen yılın aynı dönemindeki 137 milyar rubleye kıyasla neredeyse beş kat yükseldi.
NRA (Ulusal Derecelendirme Ajansı) Derecelendirme Hizmetleri Genel Müdürü Sergey Grişunin, “2025’in ikinci ve üçüncü çeyreğinde gözlenen benzeri görülmemiş nakit artışı yalnızca istatistiksel bir anomali değil, Rus hanehalkı ve iş dünyasının finansal davranışlarında derin ve muhtemelen uzun vadeli bir değişimin yansımasıdır” dedi.
Grişunin’e göre bu eğilim, bankacılık sektörü açısından iki yönlü ancak genel olarak olumsuz sonuçlar doğuruyor. Grişunin, “Bir yandan, halkın nispeten ucuz ve istikrarlı mevduatlarının doğrudan çekilmesi likidite üzerinde baskı oluşturuyor ve sonuçta kredi kuruluşlarının kaynak tabanını pahalılaştırıyor” diye açıkladı.
Öte yandan Grişunin, genel durumun kontrol altında olduğunu vurgulayarak, “Rusya Merkez Bankası’nın yapısal likidite açığına ilişkin tahminlerini zamanında güncellemesi, düzenleyicinin durumu kontrol altında tuttuğunu ve bunu dengelemek için gerekli araçlara sahip olduğunu gösteriyor” dedi.
“Banki.ru” finansal pazar analiz platformu analisti Gayane Zamaleeva, dolaşımdaki nakit artışının halkın davranış biçimindeki değişimi yansıttığını söyledi. Zamaleeva, “Ödeme servisleri gelişiyor, ancak nüfusun bir kısmının elinde fiziki para bulundurma isteği devam ediyor. Ayrıca bazı müşteriler için uzaktan hizmetlerde geçici erişim kısıtlamaları yaşanıyor” dedi.
Zamaleeva, “Çoğu banka için mevcut dinamik, şu aşamada likidite açığı riski oluşturmuyor. Nakit talebindeki artış, sektörün istikrarını etkilemekten çok operasyonel yükü artırıyor” diye ekledi.
“BCS Mir Investitsiy” (BCS Yatırım Dünyası) sermaye piyasaları uzmanı Andrey Smirnov, dolaşımdaki nakit artışının ilk bakışta bankaları endişelendirebileceğini, çünkü paranın sistem dışına çıkıyor gibi göründüğünü belirtti. Andrey Smirnov, “Ancak Rusya Merkez Bankası, Kasım 2025’te bankacılık sektörünün yapısal likidite açığı tahminini düşürdü. Bu da düzenleyicinin bankalar için likidite erişiminin artmasını beklediği anlamına geliyor” dedi.
“Vyberu.ru” finansal platformunun İcra Direktörü Yaroslav Bajurak ise “Şu anki dolaşımdaki nakit miktarı bankacılık sektörü için kritik seviyede değil. Evet, bazı likidite sıkışmaları yaşanabilir, ancak bu geçici olur. Piyasa katılımcılarının da belirttiği gibi, paralar bankalardan tamamen çıkmıyor. Nakit çekimleri artsa da, ticaret yoluyla dolaşıma giren para, tahsilat aracılığıyla yeniden bankalara dönüyor” diye konuştu.
“Finam” Finans Grubu Makroekonomik Analiz Departmanı Başkanı Olga Belenkaya ise nakit talebindeki artışın olası bir başka nedeninin, 1 Eylül itibarıyla şüpheli finansal işlemler üzerindeki banka denetiminin dolandırıcılıkla mücadele amacıyla sıkılaştırılması olabileceğini söyledi. Belenkaya, “İkinci el satış platformlarında, nakit çekimlerinde ve büyük kredilerde bekleme süresi gibi yeni kontroller devreye alındı” dedi.
Belenkaya ayrıca, “2026 başında nakit talebini artırabilecek yeni etkenler devreye girebilir: öncelikle KDV oranının yükselmesi ve basitleştirilmiş vergi sisteminde (USN) KDV ödeme eşiğinin düşürülmesi. Bu durumda bazı küçük ticaret ve yeme-içme işletmeleri, müşterilerine ‘kartla ödeme geçici olarak teknik nedenlerle mümkün değil’ gibi gerekçelerle nakit ödeme seçeneğini daha ısrarla sunabilir” değerlendirmesinde bulundu.
