Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı’nın özel temsilcisi Steve Witkoff, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, Ukrayna krizinin çözümü bağlamında “toprak meselesinin” gündeme geldiğini ve bu konunun kısmen çözülebileceğini dile getirdi. Wall Street Journal (WSJ) gazetesinin aktardığına göre, görüşme sırasında Witkoff’un öncelikli odak noktası bu mesele oldu.
Putin, 11 Nisan’da Rusya’yı ziyaret eden Witkoff ile St. Petersburg’daki Başkanlık Kütüphanesi’nde bir araya geldi. Görüşme yaklaşık dört buçuk saat sürdü. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, temasların Ukrayna krizine ilişkin yürütüldüğünü ve Moskova’nın bu görüşmelerin devamını beklediğini belirtti. Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov ise, Rusya’nın Witkoff aracılığıyla Washington’a ilettiği mesajların ABD yönetimince değerlendirildiği kanaatinde olduğunu açıkladı.
Wall Street Journal’a konuşan Witkoff, Putin’le yaptığı görüşmenin “toprak meselesine” odaklandığını vurguladı. Gazete, ABD’li özel temsilcinin, Ukrayna krizinin çözümü çerçevesinde Rusya’nın bazı bölgeleri elinde tutabileceğini ancak hepsini değil, sözlerini aktardı.
Habere göre, Witkoff ayrıca, Ukrayna’nın Rusça konuşan nüfusun yoğun olduğu bazı bölgelerle ilgili beklentisinin düşük olabileceğini ifade etti.
Daha önce yaptığı açıklamada Witkoff, Ukrayna krizinde dünya açısından önemli bir dönemece yaklaşıldığını ve çözüm sürecinin sadece “sözde beş bölgeyle” (Kırım, Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri, Herson ve Zaporijya bölgeleri) sınırlı olmadığını belirtmişti. Müzakerelerde güvenlik garantileri ile Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçmesi gibi başlıkların ele alındığını kaydetmişti.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, salı günü yaptığı açıklamada Witkoff’un yeni bölgelerin Rusya tarafından tanınmasını görüşmesinin yetki aşımı olduğunu belirtmişti. Zelenskiy, perşembe günü ise Witkoff’un “Rus tarafının stratejisini benimsediğini” öne sürerek, “Ukrayna topraklarını tartışma yetkisi yoktur” demişti.
Donetsk, Lugansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinde 23-27 Eylül 2022 tarihlerinde Rusya’ya katılım için referandumlar düzenlenmişti. Oylama sonuçlarına göre, Donetsk’te yüzde 99,23, Lugansk’ta yüzde 98,42, Herson’da yüzde 87,05 ve Zaporijya’da yüzde 93,11 oranında “evet” oyu çıkmıştı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 30 Eylül 2022’de Kremlin’de düzenlenen törende bu bölgelerin Rusya’ya katılımına ilişkin anlaşmaları imzalamıştı.
Kırım ise Mart 2014’te, Ukrayna’daki hükümet değişikliğinin ardından yapılan referandumla Rusya’ya bağlanmıştı. Kırım’da seçmenlerin yüzde 96,77’si, Sivastopol’de ise yüzde 95,6’sı Rusya’ya katılım yönünde oy kullanmıştı. Ukrayna Kırım’ı hâlâ geçici işgal altındaki toprağı olarak görürken, Batı ülkeleri de bu tutumu destekliyor. Moskova ise Kırım halkının demokratik yollarla ve Birleşmiş Milletler Anlaşması’na uygun şekilde karar verdiğini savunuyor. Başkan Putin, Kırım meselesinin tamamen kapandığını birçok kez vurgulamıştı.
