Rusya Merkez Bankası, kamuoyuyla paylaştığı “Finansal Piyasa Risklerine Genel Bakış” raporunda aralık ayının ikinci yarısından bu yana rublenin zayıflamasındaki nedenleri sıraladı.
Düzenleyici, rubledeki değer kaybının aralık ayında en büyük ihracatçıların döviz satışlarındaki düşüşün yanı sıra bireysel tüccarların döviz talebindeki artışın zemininde gerçekleştiğini vurgularken, “Aralık ayı sonunda rubledeki değer kaybı, geçici faktörlerin etkisiyle gerçekleşmiş, ihracatçıların döviz arzındaki düşüş, bireysel döviz taleplerindeki artış nedeniyle meydana gelmiştir” ifadelerini kullandı.
Rusya’da ihracat faaliyetlerinden kazanan en büyük ihracatçıların iç piyasaya net döviz satışları kasım ayında 15,6 milyar dolar, ekimde 17,9 milyar dolar, eylülde ise 21,1 milyar dolara ulaşırken, ağustosta 21 milyar dolar, temmuzda 16,8 milyar dolar, haziranda ise 20,3 milyar dolar olarak kaydedildi.
Merkez Bankası, şirketlerin iç piyasaya net döviz satışlarının aralık ayında ise 15 milyar dolara gerilediğine dikkat çekerken, bu rakamların mayıs, nisan ve mart aylarında 17 milyar seviyesinde olduğunu, şubat ayında 25,2 milyar dolar, 2022’in ilk ayı olan ocakta ise 20,1 milyar dolar olarak gözlemlendiğini aktardı.
Aralık ayının ikinci yarısında en büyük ihracatçıların günlük ortalama net döviz satış hacmi, aralık ayının ilk yarısına göre yüzde 24 azalırken, açıklamada, “En büyük ihracatçı şirketlerin döviz arzındaki düşüş, petrol ve gaz ihracatının fiziksel hacimlerinde eş zamanlı bir düşüşle birlikte ihraç edilen petrol ve gaz hacimlerindeki düşüş eğilimi zemininde meydana gelmiştir” denildi.
Rusya’daki ihracatçıların döviz kazançlarının satışı için ana aracıların Merkez Bankası tarafından belirlenen sistematik öneme sahip dev bankalar olduğu aktarılırken, aralık ayında bu bankalara ihracatçıların 725 milyar ruble değerinde döviz sattığı, bu hacimlerin kasım ayında 727 milyar ruble, ekim ayında ise 837 milyar ruble olduğu hatırlatıldı.
Merkez Bankası, ayrıca aralık ayının ikinci yarısında bireysel yatırımcıların dolar ve avro para birimine olan talebinde bir artış kaydederken, ithalatçı ve bireysel yatırımcılar gibi geleneksel para birimi alıcılarına ek olarak yaptırımlar nedeniyle Rusya pazarından çıkmak zorunda kalan dost olmayan ülkelerdeki şirketlerden mal talep eden müşteriler tarafından dolar ve avroya ilginin arttığına dikkat çekti.
Ayrıca yıl sonunda döviz mevduatlarının rubleye çevrilmesi sürecinin hızlanması bankaların açık döviz pozisyonu üzerindeki etkiyi telafi etmek amacıyla döviz talebinde artışa neden olurken, bankaların borsadaki ana döviz alıcısı olmaya devam ettiği, kasım ayında 506 milyar ruble döviz alan bankaların aralıkta 567 milyar ruble döviz aldığı gözlemlendi.
Düzenleyici, aynı zamanda, aralık ayındaki tüm döviz alımlarının çoğunun (yüzde 68) ayın ikinci yarısında (386 milyar ruble) gerçekleştiğini kaydetti.
Merkez Bankası, raporunda Rus vatandaşlarının genellikle döviz piyasasında konjonktür karşıtı bir etkiye sahip olduğunu hatırlatırken, “Bireyler, ruble zayıfladığında “zehirli” olarak tabir edilen dolar ve avro satmakta, ruble güçlendiğinde ise ABD doları ve avro satın almaktadır” ifadelerini kullandı.
Genel olarak bireysel yatırımcıların kasım ayındaki 70,1 milyar rublelik döviz alımına karşın aralık ayında 154,2 milyar ruble döviz satın aldığını vurgulayan Merkez Bankası, bunun ruble kuru dinamiklerini de olumsuz etkilediğinin altını çizdi.
