.webp){kind=logo}
ABD’de gizliliği kaldırılan belgeler, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’nın NATO’ya katılmasının Moskova ile Washington arasında uzun vadeli bir gerilime yol açacağı yönündeki uyarılarını yıllar öncesinden dile getirdiğini ortaya koydu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2008 yılında Amerikalı mevkidaşı George Bush (oğul) ile yaptığı görüşmede, Washington’un Ukrayna’yı NATO’ya dahil etme niyetinin Rusya Federasyonu ile ABD arasında uzun vadeli bir çatışmaya yol açacağını konusunda uyardı. Bu durum, ABD hükümetine ait gizliliği kaldırılan ve başkentteki George Washington Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren kamuya açık araştırma kuruluşu Ulusal Güvenlik Arşivi (National Security Archive) tarafından yayımlanan belgelerde yer aldı.
Gizliliği kaldırılan ve Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi çalışanları tarafından hazırlanan görüşme kaydında Putin’in, “Şimdi Moskova’da NATO’nun genişlemesi konusunda o dönemde ABD Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanı olan Condoleezza Rice ve Robert Gates’e söylediklerimi tekrarlamak istiyorum. Bu sizin için yeni olmayacak ve bir yanıt da beklemiyorum. Sadece bunu açıkça ifade etmek istiyorum. Ukrayna gibi bir ülkenin NATO’ya katılmasının sizin için de bizim için de uzun vadeli bir karşı karşıya gelme alanı, uzun vadeli bir çatışma yaratacağını vurgulamak isterim” dediği aktarıldı.
Bush’un, Rus mevkidaşının neden böyle düşündüğünü sorması üzerine Putin, bunun Rusya’nın hemen yakınında Kuzey Atlantik İttifakı’na ait askeri üslerin ve çeşitli silah sistemlerinin konuşlandırılması tehdidini doğuracağını vurguladı. Ayrıca Putin, Ukrayna toplumunun tamamının ülkenin NATO’ya katılımını desteklemediğini, ülke nüfusunun üçte birinin ya da 17 milyon kişinin Rus olduğunu da ekledi.
Rusya Devlet Başkanı, Şubat 2024’te Amerikalı gazeteci Tucker Carlson’a verdiği röportajda, Washington’un ittifakı Ukrayna ve Gürcistan’ı kapsayacak şekilde genişletme fikrini ilerletirken diğer NATO ülkelerine baskı yaptığını söylemişti. Putin, “2008 yılında Bükreş’teki zirvede Ukrayna ve Gürcistan için NATO’nun kapılarının açık olduğu ilan edildi” diye hatırlatarak, “Almanya ve Fransa ile bazı diğer Avrupa ülkeleri buna karşıydı. Ancak daha sonra ortaya çıktığı üzere, [ABD Başkanı George] Bush, bana sonradan söylendiğine göre sert bir politikacıydı ve bize baskı yaptı, biz de kabul etmek zorunda kaldık” ifadelerini kullanmıştı. Putin, Batı’nın başlangıçta NATO’nun doğuya doğru genişlemeyeceği yönünde söz verdiğini de anımsattı.
2008 yılında Bükreş’te düzenlenen NATO zirvesinde, Ukrayna ve Gürcistan’ın zaman içinde mutlaka ittifakın üyesi olacağına dair bir açıklama kabul edilmişti. Ancak somut bir eylem planı benimsenmemiş, takvim de belirlenmemişti. Şubat 2019’da Ukrayna Parlamentosu, ülkenin NATO’ya yönelimini anayasaya kaydeden değişiklikleri onayladı. Vladimir Zelenskiy ise ülkesinin ittifaka katılma niyetini defalarca vurguladı.
