.webp){kind=logo}
Rusya’da yıl sonuna yaklaşılırken dolaşımdaki nakit miktarında gözlenen artış dikkat çekiyor. Uzmanlara göre bu durum, yıl sonu primleri ve tatil dönemi öncesi artan harcamalarla birlikte, nakdin hâlâ güvenilir bir tasarruf aracı olarak görülmesinden kaynaklanıyor.
Rusya Merkez Bankası verilerine göre, 2025 yılında dolaşımdaki nakit miktarı istikrarlı bir artış gösterdi ve 1 Ekim itibarıyla son dört ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Uzmanlar, bu artışın başlıca nedeninin mevsimsellik ve nakdin hâlâ tek çevrimdışı ödeme aracı olarak popülerliğini koruması olduğunu belirtti.
Elektronik Para ve Para Transferi Piyasası Katılımcıları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Viktor Dostov, nakit artışının mevsimsel bir özellik taşıdığını vurguladı. Dostov, “Örneğin aralık ayında nakit talebi her zamanki gibi yıl sonu ikramiyeleri ve kış tatili öncesi döviz alımları nedeniyle artar” dedi.
Dostov, Merkez Bankası’nın geçen yılki verilerinin de bu eğilimi doğruladığını belirterek, “1 Aralık 2024’te dolaşımdaki nakit miktarı 18,02 trilyon ruble iken, 1 Ocak 2025’te 18,65 trilyon rubleye yükseldi. Bu da yüzde 3,5’lik bir artış anlamına geliyor” bilgisini paylaştı.
“Nakit paradoksu” küresel ölçekte etkisini sürdürüyor
Uzmanlara göre, dolaşımdaki nakit hacmindeki artış eğilimi sürecek. Rusya Bankaları Birliği Nakit Dolaşımı Komitesi Başkanı Valeriy Çulkov, TASS’a yaptığı açıklamada, “Rusya Merkez Bankası verilerine bakıldığında, dolaşımdaki nakit miktarı 2021’den bu yana artıyor ve yaklaşık yüzde 39 yükselmiş durumda. Bu aslında küresel bir eğilimdir, Rusya’da da aynı durum geçerlidir. Buna ‘nakit paradoksu’ deniyor. Bir yandan, dünya genelinde mal ve hizmet ödemelerinde nakit kullanım oranı düşüyor. Bizde de bu oran 2021’de yüzde 26 iken, 2025’te yüzde 12,5’e geriledi. Düzenleyici kurum, bu oranın orta vadede yüzde 10’a kadar düşeceğini öngörüyor. Diğer yandan, dolaşımdaki nakit miktarı artıyor çünkü halk, nakdi güvenilir bir tasarruf aracı olarak görmeye devam ediyor” dedi.
Uzmanlar ayrıca, Rusya’da nakit paraya olan istikrarlı talebin birkaç faktörle desteklendiğini ifade etti. Bunlar arasında nakdin tek çevrimdışı ödeme aracı olarak güvenilirliği ve alışkanlık haline gelmesi ile küçük işletmelerin banka komisyonlarından kaçınmak için nakit kullanımına yönelmesi yer alıyor.
Küçük işletmeler ve yaşlı nüfus nakdi tercih ediyor
Yüksek Ekonomi Okulu (NIU VŞE) Ekonomi Fakültesi Makro Yapısal Modelleştirme Laboratuvarı çalışanı Grigoriy Jirnov, TASS’a yaptığı değerlendirmede, “Nakit para en çok küçük işletmeler, serbest çalışanlar ve özellikle küçük şehirlerdeki yaşlı kesim arasında talep görüyor” dedi.
Jirnov, ayrıca mevcut nakit artışının bir bölümünün “ertelenmiş talep”ten kaynaklandığını belirtti. “2024 yılında mevduat faizlerinin yüksekliği nedeniyle dolaşımdaki nakit yalnızca yüzde 1,2 artmıştı — bu, son yılların en düşük artış oranıydı. Şu anda ise teknik iletişim kesintileri gibi etkenler anlık talebi artırıyor, ancak bu ana neden olarak görülemez. Genel olarak, faiz oranlarının düşmesi ve nominal ücret artışlarının sürmesiyle mevcut artış eğilimi son derece mantıklı görünüyor” ifadelerini kullandı.
