.webp){kind=logo}
Federal Antimonopol Servisi (FAS), Rusya’nın önde gelen çevrim içi ticaret platformları Ozon ve Wildberries’e, satıcılardan gelen şikâyetlerin artmasının ardından, yeni ticaret araçlarına ilişkin anlaşmazlıkları çözmeleri için süre tanıdı. FAS, iki şirkete 30 Ekim’e kadar rapor sunmaları talimatını verdi. Kurum, sonuç alınmaması halinde rekabet düzenleme önlemleri alabileceğini açıkladı.
FAS, çevrimiçi pazaryerlerinden satıcılarla yaşanan sorunlara yönelik düzenlemeleri gözden geçirmelerini istedi. FAS bünyesindeki dijital rekabet konseyinin 2 Ekim’deki toplantısında alınan karara göre, Wildberries ve Ozon’un uygulamaya koyduğu yeni mekanizmaların şeffaflık ilkesine uymadığı ve girişimcilerin haklarını kısıtlayabileceği belirtildi.
FAS’tan pazaryerlerine düzenleme uyarısı
FAS, şirketlerden gelecek raporların ardından, tartışmalı mekanizmaların ek değerlendirmeye tabi tutulacağını bildirdi. Kurum, şikâyetlere konu olan uygulamaların yasal düzenlemelere aykırı bulunması durumunda, pazaryerlerine yönelik rekabet önlemlerinin devreye alınabileceğini duyurdu. Bu önlemler, satıcıların daha önce itiraz ettiği uygulamaların yasaklanmasına kadar varabilecek.
FAS’ın gündemine gelen şikâyetlerin başında, Wildberries’in ağustos ayında uygulamaya koyduğu “stok endeksi” ve “Cazip Fiyat” araçları ile “Tarife Tasarımcısı” sistemi yer aldı. Düşük stok endeksine sahip satıcılara kampanyalara katılma zorunluluğu getirilmesi veya depolama ücretlerinin artırılması, satıcıların tepkisini çekti.
Kurum, Wildberries’ten stok endeksinin hangi ürünlere ve ne zaman uygulanacağı, satıcının bu değere nasıl itiraz edebileceği ve düşük endekse sahip ürünlere ilişkin hangi önlemlerin hangi koşullarda alınacağı konularını sözleşmelerde açıkça belirtmesini istedi. Ayrıca, satıcılara indirimler için onay hakkı verilmesi ve ek hizmetlerin isteğe bağlı hale getirilmesi tavsiye edildi.
FAS, ağustos ayından itibaren Wildberries’in yeni politikalarına yönelik çok sayıda şikâyet aldığını bildirdi. Şikâyetler arasında, kampanyalara katılımın zorunlu tutulması ve fiyatlandırma özgürlüğüne getirilen sınırlamalar öne çıktı. Gelen tepkilerin ardından şirket, 23 Eylül’de “Satış Desteği” (“Cazip Fiyat”) aracını iptal ettiğini açıkladı.
Ozon’un iade politikası da gündemde
Konsey toplantısında ayrıca, Ozon’un 1 Ekim’de yürürlüğe giren iade politikasındaki değişiklikler ele alındı. Yeni kurallara göre, FBS modeli (satıcının deposundan satış) kapsamında müşteriler tarafından iptal edilen veya iade edilen ürünler otomatik olarak Ozon depolarına gönderiliyor. Satıcılar bu ürünleri doğrudan teslim alamıyor. FAS, bu uygulamanın satıcılar açısından “ürün üzerinde tasarruf belirsizliği” yarattığını ve malların diğer kanallarda satışını zorlaştırdığını belirtti.
FAS, Ozon’a sözleşmeleri yeniden düzenleyerek satıcılara ürünlerini belirli sürelerde teslim alabilme hakkı tanımasını, ayrıca platformun bu başvuruların işlenmesine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmesini tavsiye etti. Kurum, iadelerin satıcılara, ürünlerin gönderildiği yöntemle aynı şekilde yapılması gerektiğini vurguladı.
FAS ayrıca, Ozon kullanıcılarının hesaplarının yanlışlıkla engellendiğine dair şikâyetlere dikkat çekti. Kurum, şirketin kullanıcı haklarını koruma ve satıcıların kötü niyetli rekabetten zarar görmemesi için süreçlerini gözden geçirmesini istedi.
Kurum, pazaryerlerine kısa süre içinde yürürlüğe girecek şekilde tek taraflı değişiklik yapmamaları konusunda da uyarıda bulundu.
Şirketler tavsiyelere uyacaklarını açıkladı
Wildberries temsilcisi “Vedomosti” gazetesine yaptığı açıklamada, şirketin FAS’ın tavsiyelerini dikkate aldığını belirtti. Temsilci, stok endeksinin depolarda en çok talep gören ürünlere yer açmak için test aşamasında devreye alındığını ve gelen geri bildirimler doğrultusunda sistemde değişiklikler yapıldığını söyledi. Şirket, “Tarife Tasarımcısı” aracının tamamen gönüllülük esasına dayandığını ve platformda satış yapma imkânını etkilemediğini vurguladı.
Ozon temsilcisi ise FAS’ın taleplerine dikkatle yaklaştıklarını ve kurumun başvurusunu incelediklerini belirtti. Şirketin, satıcılardan gelen geri bildirimlerin ardından ürünlerin depodan alınması sürecini kolaylaştırdığı, iade edilen ürünler için başvuruların artık beklemeden yapılabildiği ifade edildi.
Ozon, ayrıca tüm iadelerin otomatik olarak alınmasına olanak tanıyacak yeni bir sistem geliştirdiklerini, satıcının süreci bir kez ayarlayarak uygun teslim noktasını seçebileceğini açıkladı. Şirket, hizmet ücretinin mevcut ters lojistik bedelleriyle aynı olacağını bildirdi.
Uzmanlar: “Tavsiyelere uymamak riskli”
Veta Grubu adli uzmanı Aleksandr Terentyev, FAS’ın tavsiyelerinin hukuki bağlayıcılığı olmadığını ancak görmezden gelinmesi durumunda ciddi yaptırımlarla sonuçlanabileceğini belirtti. Terentyev, “Bu bir talimat değil, ancak dikkate alınmaması şirketleri hâkim durumun kötüye kullanılması gerekçesiyle idari dava riskiyle karşı karşıya bırakabilir” dedi. Uzman, bu durumda pazaryerlerine cironun yüzde 15’ine kadar idari para cezaları uygulanabileceğini hatırlattı.
Girişimcilik ve Ekonomi Geliştirme Enstitüsü Başkanı Artur Gafarov ise süreci devlet kurumuyla özel sektör arasında “yumuşak bir uzlaşı arayışı” olarak değerlendirdi. Gafarov, FAS’ın pazaryerlerine gönüllü düzeltme için süre tanıdığını, adımların atılmaması halinde kurumun bağlayıcı düzenlemeler yapabileceğini belirtti. Bu düzenlemelerin, komisyon oranları, iade politikaları veya lojistik şartlarını kapsayabileceğini söyledi.
