Rusya’da, başkanlık seçimleri için oylama başladı ve üç gün sürecek. Oylamanın ana günü 17 Mart olarak belirlendi.
Rusya Federasyonu Anayasası’na göre, başkan, Rusya vatandaşları tarafından genel, eşit ve doğrudan oy hakkı ile gizli oylama temelinde altı yıl için seçilir. Aralık ayında Federal Konsey, başkanlık seçimlerini 2024 yılının 17 Mart’ına karar verdi. Oylama üç gün sürecek: 15, 16 ve 17 Mart. Bu, çok günlük oylamanın kullanıldığı ilk başkanlık seçimleri olacak. Merkezi Seçim Komisyonu Başkanı Ella Pamfilova’ya göre, bu karar vatandaşların talepleri temel alınarak alındı, çünkü çok günlü oylama, seçmenler için uygun bir uygulama olarak görülmekte. Başkanlık seçimlerinin hazırlanması ve gerçekleştirilmesi için Merkezi Seçim Komisyonu 33,2 milyar ruble aldı.
Pamfilova göre, seçimler zorlu ve aşırı durumlar altında, toksik bir uluslararası atmosferin oluşturulduğu ve sürekli tehditler ile birçok diğer olumsuz olayların yaşandığı bir dönemde gerçekleşiyor.
Bu seçimlerde seçmenlerin oyları için dört aday yarışıyor: “Yeni İnsanlar” partisinden aday gösterilen Devlet Duması Başkan Yardımcısı Vladislav Davankov, Liberal Demokrat Parti lideri Leonid Slutsky, Rusya Federasyonu Komünist Partisi Merkez Komitesi Prezidyumu üyesi Nikolay Kharitonov ve mevcut devlet başkanı Vladimir Putin bağımsız aday olarak.
Seçmenler ve Sandıklar
Seçim gününün ilk gününde, 15 Mart’ta, yerel saatle 08.00’de tüm ülkede seçim sandıkları geleneksel olarak açılıyor ve 20.00’ye kadar açık kalıyor. Ancak, ilk oylama sandıkları 14 Mart’ta Kamçatka ve Çukotka’da Moskova saatiyle 23.00’te, ve Sahalin ve Magadan bölgelerinde tam gece yarısı açıldı.
Oylama günlerinde Rusya’da 94 binden fazla seçim sandığı kapılarını açacak. Bunlardan 91 bin 401’i genel düzende oluşturulan, 2 bin 538’i ise geçici ikamet yerlerinde oluşturulan sandıklar.
Merkezi Seçim Komisyonu’nun verilerine göre, 1 Ocak 2024 itibarıyla Rusya’da seçmen sayısı 112 milyon 309 bin 947 kişi olarak kaydedildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın verilerine göre, Rusya dışında oy kullanma hakkına sahip vatandaşların sayısı 1 milyon 890 bin 863 kişi, Baykonur şehrinde ise 11 bin 924 kişi.
Yurtdışında yaşayan veya bulunan Rusların başkanlık seçimlerinde oy kullanabilmesi için 144 ülkede 295 seçim sandığı oluşturuldu. Ancak 2018 seçimlerinde 145 ülkede 401 sandık açılmıştı. Yurtdışında erken oylama yerlerinin azaltılması, Rusya’nın diplomatik temsilciliklerine yönelik eylemler nedeniyle gerçekleşti.
Pamfilova, dost ve “nötr” ülkelerde seçim sandıklarının kurulması sırasında pratikte hiçbir sorun yaşanmadığını söyledi.
Ayrıca, Rusya’daki seçimlerin başlamasından önce, yurt içinde ve yurt dışında başkanlık seçimleri için erken oylama gerçekleştirildi. Ulaşılması zor ve uzak yerlerde, ayrıca oylama günlerinde denizde olacak gemilerde erken oylama, 25 Şubat’ta başladı ve 14 Mart’ta sona erdi. Pamfilova’nın Perşembe günü açıkladığı verilere göre, erken oylamada 2 milyon 300 binden fazla seçmen oy kullandı. Toplamda bu, Rusya Federasyonu’nun 42 bölgesinde, yeni bölgeler de dahil olmak üzere, gerçekleşti.
1 Mart’tan itibaren ise yurt dışındaki seçim sandıklarında erken oylama başladı ve 45 ülkede 67 seçim sandığında gerçekleşti. Merkezi Seçim Komisyonu üyesi Pavel Andreyev’e göre, yurt dışında yaşayan Rus vatandaşları için Rusya’nın başkanlık seçimlerinde erken oylamada ciddi sorunlar kaydedilmedi.
DEG ve “Mobil Seçmen”
Yurtdışında bulunan Rus vatandaşları, turist olarak başka bir ülkede bulunuyorlarsa da oy kullanabilecekler. Oy kullanma gününde, bir seçim merkezine sözlü başvuru yaparak ve pasaport veya pasaport yerine geçen bir belge sunarak seçmen listesine dahil edilebilecekler. Ayrıca, yurtdışı seçim merkezini “Mobil Seçmen” servisi aracılığıyla seçmek mümkündü.
“Mobil Seçmen” mekanizması, vatandaşların bulundukları yerdeki herhangi bir sandıkta oy kullanmalarını sağlıyor. Pamfilova’ya göre, bu servis Rusya gibi büyük bir ülke için “inanılmaz derecede önemli”. “Mobil Seçmen” olanaklarından faydalanabilmek için vatandaşlar, 29 Ocak’tan 11 Mart’a kadar “Gosuslugi” portalı aracılığıyla elektronik olarak bulundukları yerdeki seçmen listesine dahil edilmek üzere başvuruda bulunabildiler. Pamfilova’nın verdiği bilgilere göre, bulundukları yerde oy kullanmak için 5 milyondan fazla Rus vatandaşı başvuruda bulundu.
Ayrıca, 29 bölgenin sakinleri için uzaktan elektronik oy kullanma (DEG) imkanı mevcut. Merkezi Seçim Komisyonu’nun daha önce aldığı bir karara göre, devlet başkanlığı seçimlerinde 29 bölge uzaktan elektronik oy kullanımını kullanacak: Moskova, Karelya, Kırım, Çuvaşistan, Altay, Kamçatka, Perm bölgeleri, Arhangelsk, Belgorod, Vladimir, Vologda, Voronej, Kaliningrad, Kaluga, Kursk, Lipetsk, Moskova, Murmansk, Nijni Novgorod, Novgorod, Novosibirsk, Pskov, Rostov, Sverdlovsk, Tomsk, Çelyabinsk, Yaroslavl bölgeleri, Sivastopol ve Nenets Özerk Okrugu.
Pamfilova’ya göre, uzaktan elektronik oylama (DEG) için 4 milyondan fazla vatandaş başvuruda bulundu. Pamfilova’nın açıklamlarına göre, “Mobil Seçmen” ve DEG verileri dikkate alındığında, 9 milyon 981 bin 930 seçmen, kendi bölgelerinde değil, farklı yöntemlerle kendilerine uygun olan yerlerde oy kullanabilecek.
Moskova dışındaki bölgelerde, DEG federal platform kullanılarak gerçekleştirilecek.
Moskova’da Oylama
Moskova, uzaktan elektronik oylama için kendi bilgi sistemini kullanacak. Bu yıl başkentte, hastaneler ve tutukevleri dahil olmak üzere toplam 2204 sandık açılacak; bu sandıklar 15, 16 ve 17 Mart tarihlerinde her gün Moskova saati ile 08.00’den 20.00’ye kadar faaliyet gösterecek. Moskova’da devlet başkanı için oyunu dört farklı yöntemle kullanmak mümkün olacak. Seçmenler, sandığa gelip ya kağıt oy pusulasıyla ya da elektronik oylama terminalleri aracılığıyla oy kullanabilecekler. Ayrıca, evde oylama için de terminaller kullanılacak. Tam bir hesaba sahip olan ve başkentte sürekli kaydı bulunan vatandaşlar, mos.ru veya elec.mos.ru siteleri aracılığıyla istedikleri zaman uzaktan oylama yapabilecekler.
Rusya başkanlık seçimlerinde Moskova’da elektronik seçmen listesi kullanılacak. Bu sistem, Moskova’nın tüm seçmenlerini kapsayan bir sistem. Burada, bir kişinin oy kullanıp kullanamayacağı, hangi yöntemle oy kullanabileceği ve oy kullanıp kullanmadığı belirtiliyor. Birisi elektronik ya da kağıt oy pusulası aldığında, bu bilgi hemen listeye yansıtılır ve diğer oylama yöntemleri bloke edilir.
