Şanghay İşbirliği Örgütünün (ŞİÖ) 15-16 Eylül’de Özbekistan’ın tarihi Semerkant şehrinde düzenlenecek 22. toplantısının örgütün faaliyetlerinde yeni bir dönemin başlangıcı olması bekleniyor.

Tarihi Büyük İpek Yolu güzergahında yerleşen Semerkant’ta yarın başlayacak ŞİÖ üye ve gözlemci ülkeleri devlet başkanları zirvesinde önemli kararlar alınacak.

ŞİÖ Zirvesi’ne ilk defa örgüte üye, gözlemci ve davetli 15 ülkenin liderinin katılacak olması zirvenin önemini daha da artırırken zirvede, örgütün faaliyetlerinin geliştirilmesi ve genişletilmesine dair önemli kararların alınacak olmasının ise ŞİÖ için yeni bir dönemin başlangıcı olacağı öngörülüyor.

ŞİÖ’nün Semerkant Zirvesi, COVID-19 salgını nedeniyle son 3 yıldan bu yana yüz yüze yapılacak ilk zirve olmasıyla da dikkati çekiyor. Bu, toplantıyı Batı’nın Rusya’ya yönelik yaptırım kararlarının ardından yüz yüze yapılacak ilk ŞİÖ Zirvesi olması nedeniyle daha da önemli kılarken, bazı uzmanlar zirvede Batı’nın Rusya’ya yönelik yaptırımlarına karşı ekonomik dayanışma oluşturulacağını iddia ediyor.

15 ülkenin lideri katılacak

Zirveye örgüte üye Rusya’nın lider Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile birlikte Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Pakistan, Hindistan ve Özbekistan, örgütün gözlemci üyesi Belarus, Moğolistan ve İran ile zirveye davet edilen Türkmenistan, Azerbaycan ve Ermenistan’ın da aralarında bulunduğu 15 ülkenin lideri ile 10 uluslararası kuruluşun üst düzey yöneticileri katılacak.

Zirvede 30’a yakın belgenin kabul edilmesi öngörülürken, bu dokümanlar örgütün faaliyetlerinin geliştirilmesi, bölgesel ticaret hacminin artırılması, sanayi ve ulaştırma alanlarında karşılıklı iş birliklerinin geliştirilmesi ve yeşil ekonomi, inovasyon, dijital teknolojiler, lojistik, tarım, tıp ve diğer alanlardaki ortak proje ve faaliyetleri kapsıyor.

Zirvede kabul edilecek esas belge olan ve üye ülkelerin en önemli bölgesel ve küresel sorunlara ilişkin somut tutumlarını içeren zirve sonuçlarına ilişkin Semerkant Deklarasyonu ise örgüt ülkeleri arasındaki karşılıklı iş birliğinin geliştirilmesi, bölgesel istikrar, güvenlik ve sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın daha da iyileştirilmesi, ulaşım koridorlarının iyileştirilmesi ve kültürel ilişkilerin derinleştirilmesine yönelik ortak yaklaşımları yansıtacak.

Bugün ŞİÖ, yeryüzü nüfusunun yarısını birleştiren, dünyanın en büyük bölgesel örgütüdür

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev zirve öncesinde Özbek basını için kaleme aldığı yazısında, Özbekistan’ın Şanghay İşbirliği Örgütü başkanlığının, küresel ölçekte şiddetli süreçlerin yaşandığı bir dönem sona erip tahmin edilmesi zor olan yeni bir dönemin başladığı kendine özgü bir “tarihi dönüşüm” dönemine denk geldiğini kaydetti.

Mirziyoyev, “Evrensel ilke ve normlara dayalı uluslararası iş birliği sisteminin ortadan kalktığı günümüzün gerçeğidir. Bunun temel nedenlerinden biri, küresel düzeyde ülkeler arasındaki karşılıklı güvenin yok olmasıdır. Bu da jeopolitik çatışmaları teşvik ediyor ve ‘bloklara ait olma’ klişelerinin yeniden doğması tehlikesini yaratıyor. Devletler arasındaki böyle bir karşılıklı güvensizlik süreci, dünya ekonomisinin önceki gelişme yoluna dönmesini ve küresel tedarik zincirlerinin toparlanmasını zorlaştırıyor.” ifadelerini kullandı.

Dünyanın çeşitli yerlerinde devam eden silahlı çatışmaların ticaret ve yatırım akışlarını aksattığını, gıda ve enerji güvenliği sorunlarını artırdığını vurgulayan Mirziyoyev, “Bu karmaşık ortamda, bir gerçek açıktır: Hiçbir ülke bu küresel tehditleri tek başına önleyemez veya üstesinden gelemez. Günümüzün birbirine bağlı dünyasında tehlikeli sorunlardan kurtulmanın tek yolu, her bir tarafın çıkarlarını dikkate almaya ve saygı duymaya dayalı, yapıcı diyalog ve çok taraflı iş birliğidir.” ifadelerine yer verdi.

Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, tüm tarafların çıkarlarını karşılayan uluslararası iş birliğinin, çok taraflı örgütler olmadan gerçekleştirilemediğini, uluslararası ve bölgesel kuruluşların ülkeler arasındaki çeşitli farklılıkların üstesinden gelmeye, karşılıklı anlayışı güçlendirmeye, siyasi ve ekonomik iş birliğini geliştirmeye, ticareti genişletmeye ve kültürel ve insani değişimi teşvik etmeye yardımcı olduğunu belirtti.

Örgütün farklı medeniyetlere, dış siyasi yönelimlerine ve ulusal kalkınma modellerine sahip ülkeleri birleştirebilen özgün bir devletlerarası yapı olduğunu vurgulayan Mirziyoyev, örgütün kısa bir zamanda uzun yol katettiğini ve küresel siyasi ve ekonomik sistemin ayrılmaz bir parçası haline geldiğini dile getirdi.

Mirziyoyev, örgüte katılmak isteyen ülkelerin sayısının her geçen yıl arttığına işaret ederek “Bugün ŞİÖ, büyük bir coğrafi alanı kapsayan ve yeryüzü nüfusunun yaklaşık yarısını birleştiren, dünyanın en büyük bölgesel örgütüdür.” ifadesini kullandı.

Semerkant’ta ŞİÖ’nün faaliyetinde yeni bir aşamanın başlangıcına tanık olacağız

Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, şunları kaydetti:

“Semerkant, dış politikada farklı önceliklere sahip ülkeleri bir araya getirebilecek ve uzlaştırabilecek bir platform haline gelebilir. Tarihsel olarak oluşturulmuş konsepte göre, Semerkant’tan bakıldığında dünya parça parça değil, bütün ve bölünmezdir. Semerkant, ŞİÖ kapsamında ilkesel olarak yeni bir ortaklık biçiminin oluşturulması için sağlam bir temel olabilir.

Bu nedenle, Semerkant’ta ŞİÖ’nün faaliyetinde yeni bir aşamanın başlangıcına tanık olacağımızdan eminiz. Bu toplantıda örgüt genişleyecek ve örgütün gelecek gündemi oluşturulacak. Bunun derin bir sembolik anlamı var. ŞİÖ’nün yaklaşan zirvesinde alınacak kararların, hem bölgesel düzeyde hem de küresel düzeyde diyalog, karşılıklı anlayış ve iş birliğinin güçlendirilmesine önemli katkılar sağlayacağından eminiz.”

Erdoğan ve Putin’in Özbekistan programı:

Toplantıya ev sahipliği yapan Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in davetiyle toplantıya katılacak Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, zirve kapsamında bir dizi ikili temasta bulunacak.

Zirvenin yapılacağı Semerkant’a yarın gelecek Erdoğan, ağaç dikimi etkinliğine katılacak, “ebedi şehir” olarak da anılan kentin yeni inşa edilen bölgelerini gezecek ve diğer liderlerle akşam yemeğinde bir araya gelecek.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, sonraki gün zirvenin açılış etkinliğine katılacak, aile fotoğrafında yer alacak ve zirvenin ikinci oturumunda konuşma yapacak.

Resmi öğle yemeğine katılacak Erdoğan’ın, zirve kapsamında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping başta olmak üzere zirveye katılan devlet başkanlarıyla bir dizi ikili görüşme yapması bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Rusya Devlet Başkanı Putin ile görüşmesinde tahıl koridoru konusunun başlıca gündem maddesi olması öngörülüyor.

Zirveye, Şanghay İşbirliği Örgütü üyesi Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Pakistan, Hindistan ve Özbekistan ile örgütün gözlemci üyesi Belarus, Moğolistan ve İran cumhurbaşkanları ile ev sahibi Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in davet ettiği Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov ve uluslararası kuruluşların temsilcileri de katılacak.

Kremlin: Erdoğan ve Putin görüşmesinde çok sayıda konu istişare edilecek

Kremlin Dış Politika Danışmanı Yury Ushakov, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi kapsamında yapacakları görüşmede, başta ekonomi olmak üzere çok sayıda konuyu istişare edeceklerini söyledi.

Ushakov, Putin’in 15-16 Eylül’de düzenlenecek ŞİÖ Devlet Başkanları Zirve Toplantısı için Özbekistan’ın Semerkant şehrine gerçekleştireceği ziyarete ilişkin gazetecilere değerlendirmelerde bulundu.

Putin’in zirve kapsamında Cumhurbaşkanı Erdoğan’la bir görüşme gerçekleştireceğini anlatan Ushakov, “Liderler telefon dahil sürekli diyalog halindeler. Müzakere edilen, Türkiye’nin tahıl gibi son derece olumlu rol oynadığı çok sayıda konu var. Erdoğan ve Putin görüşmesinde çok sayıda konu istişare edilecek. Semerkant’taki görüşmenin önemli bir kısmı 5 Temmuz’da Soçi’de varılan anlaşmaların devamı olarak ekonomik konulara ayrılacak.” diye konuştu.

Zirve kapsamında Putin’le Çin Devlet Başkanı Şi Cinping arasında da bir görüşme yapılacağını anlatan Ushakov, şu bilgileri verdi:

“Çin’in Ukrayna konusundaki yaklaşımı dengeli, Rusya’nın özel askeri operasyonu başlatma konusundaki mecburiyetinin nedenlerini anlıyor. Doğal olarak, liderler, ikili stratejik ortaklık içindeki eşi benzeri görülmemiş düzeydeki güvene ilişkin olumlu bir değerlendirme yapacaklardır.”

Rusya ile Hindistan arasındaki ilişkilerin de hızla geliştiğine işaret eden Ushakov, “Hindistan’la ilişkilerimiz gelişiyor, ticaretimiz bu yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 120 arttı.” ifadesini kullandı. Ushakov, Putin’in zirve kapsamında, Hindistan, Kırgızistan, Azerbaycan, İran, Türkmenistan ve Pakistan liderleriyle de görüşeceğini söyledi.