Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talimatıyla 24 Şubat 2022’de Ukrayna’da başlatılan askeri operasyon, ikinci ayını doldurdu.
Putin, 21 Şubat’ta Kremlin Sarayı’nda düzenlenen törenle sözde Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını tanıdıktan sonra, 24 Şubat’ta sabahın erken saatlerinde televizyondan halka hitap ederek “Ukrayna’nın doğusundaki Donbass’a özel askeri operasyon” başlattıklarını duyurmuştu.
Rus askeri birlikleri, Ukrayna’nın Donetsk ve Lugansk bölgelerinden Kiev yönetiminin kontrolündeki bölgelere, aynı anda Rusya sınırından Harkov, Sumi, Çernigiv bölgelerine, Belarus üzerinden Çernobil bölgesine girdi.
Rus ordusu, Kırım üzerinden de Herson ve Melitopol bölgelerine doğru asker çıkarırken, Kiev yakınlarına havadan ve karadan asker sevk edildi.
Rus ordusu, 1986’da nükleer kazanın meydana geldiği Çernobil Nükleer Santrali ile Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya Nükleer Santrali’ni kontrol altına aldı.
Ukrayna askerleri Kiev, Harkov ve Mariupol’de direniş gösterdi
Rus askeri birlikleri, askeri altyapı tesislerini hedef aldı. Ruslar, başkent Kiev, Harkov ve Mariupol’ü kuşatma altına aldı. Ukrayna ordusu, bu şehirlerde çok güçlü direniş gösterdi.
Rus ordusu bir süre sonra Ukrayna’daki stratejik bölgelere uzun menzilli yüksek hassasiyetli silahları sık kullanmaya başladı. Ukrayna, bu saldırılarda sivillerin hayatını kaybettiğini ve yaralandığını duyurdu.
Mariupol harabeye döndü
Diğer yandan Ruslar, ilk bir ayda Azak Denizi’ne kıyısı olan stratejik şehirleri ele geçirmek için yoğunlaştı. Berdyansk liman şehrini ele geçiren Rus askeri birlikleri, Ukrayna’nın Azak Denizi’ndeki en önemli liman şehirlerinden Mariupol’ü kuşattı.
Rus ordusu, Mariupol’de Ukrayna’nın güçlü savunması ile karşılaştı. Günlerce süren çatışmalarda, Mariupol harabeye döndü.
Uzmanlar, Azov birliklerini İkinci Dünya Savaşı’nda Rusya’dan geri çekilen Hitler ordusunun taktiğine bağlı kalarak ayrılmak zorunda kaldığı bölgeleri yok ederek gitmeye çalıştığını söylüyor.
Rusya: Mariupol’ün kontrolünü tamamen sağladık
Rusya, Mariupol’ün kontrolünü tamamen sağladığını, sadece Azovstal Metalürji Fabrikası sahasındaki sığınaklarda 2 bin civarında Ukraynalı gücün kuşatma altında kaldığını açıkladı. Ukrayna, Azak Denizi ile olan kıyısının kontrolünü kaybetti.
Ukrayna tarafı ise Rus ordusunun Mariupol’ün kontrolünü alamadığını, Ukrayna ordusunun savunmasını sürdürdüğünü bildirdi.
Operasyon, ikinci ayda Donbas’a kaydı
Rusya ile Ukrayna arasında 29 Mart’ta İstanbul’da yapılan müzakereler sonrasında Rusya Savunma Bakanlığı, Kiev ve Çernigiv yönlerinde askeri eylemleri çok önemli bir şekilde azaltma kararı aldıklarını açıkladı.
Ertesi günü Rus ordusu, Ukrayna’nın kuzeyinde yer alan Kiev, Çernigiv yönlerindeki askerlerini geri çekmeye başladı. Ruslar, Çernobil Nükleer Santrali’ni de terk etti.
Ukrayna Savunma Bakanlığı, İrpen, Buça, Gostomel ve Kiev bölgesinin Rus ordusundan kurtarıldığını bildirdi.
Rus ordusu, “özel operasyonun esas amacı olan Donbas’ı özgürleştirmek” için güçlerini Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk bölgesine yoğunlaştırmaya başladığını açıkladı. Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı da Rus ordusunun Donbas’a taarruzlarını artırdığını doğruladı.
Buça’daki görüntülerle Rus ordusu suçlandı
Rus ordusunun çekilmesinden sonra 2 Nisan’da Ukrayna ordusu, Buça şehrinde sokaklarda sivillerin cesetlerle dolu olduğu görüntüleri yayımladı. Ukrayna, Rus ordusunun şehri terk etmeden önce sivilleri katlettiğini öne sürdü.
Batı ve AB ülkeleri, Buça’daki görüntülere ilişkin tepki gösterirken, Rusya’nın sunmaya çalıştığı tüm kanıtları duymazlıktan geldi.
Savaş suçu işlediği iddia edilen Rusya, suçlamaları reddederek Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde Buça ile ilgili toplantı talep ederken, İngiltere Rusya’nın toplantı taleplerini reddetti.
Avrupalı liderler, Buça olayları sonrası Kiev’i ziyaret etmeye başlarken, Batı medyası yalnızca Ukrayna’nın paylaştığı haberlere yer verdi.
Ukrayna güçleri de sözde ayrılıkçıların kontrolü altındaki Donetsk ve Lugansk bölgelerine saldırılar düzenledi ve sivil kayıplar yaşandı.
Kramatorsk garı füze ile vuruldu
8 Nisan’da Donetsk bölgesinde bulunan Kramatorsk’taki tren garına Toçka-U füzesiyle saldırı düzenlendi. Saldırı sonucunda tren garında bekleyen 50 sivil hayatını kaybetti, 100’den fazla sivil yaralandı.
Ukrayna, saldırının Rus güçlerce düzenlendiğini öne sürerken, suçlamayı reddeden Rusya da Toçka-U füzesinin sadece Ukrayna ordusunca kullanıldığını açıkladı.
Olayın yaşandığı bölgedeki görgü tanıklarının paylaştığı bilgiler, saldırıda Ukrayna Güvenlik Servisi’nin parmağı olduğu iddialarını güçlendiriyor.
Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın 14 yerleşim biriminde ABD’ye ait 30 biyolojik laboratuvarın ABD Başkanı Joe Biden’ın oğlu Hunter Biden tarafından finanse edildiğini ileri sürdü.
Ukrayna’nın vurduğunu açıkladığı “Moskova” kruvazörü battı
Ukrayna makamları, 13 Nisan’da Neptün füzesiyle Karadeniz’de Rusya’ya ait “Moskova” kruvazörünü vurduklarını duyurdu.
Rusya Savunma Bakanlığı, gemide yangın sırasında mühimmatın patlaması nedeniyle hasar meydana geldiğini, limana çekilirken geminin battığını açıkladı. Mürettebattan 1 kişinin öldüğü, 27’sinin kaybolduğu ve kalan 396 kişinin kurtarıldığı kaydedildi.
Rusya, kıtalar arası balistik füze denemesi yaptı
Rusya, Sarmat kıtalar arası balistik füzenin ilk fırlatma denemesini başarıyla gerçekleştirildiğini duyurdu. Pentagon, Rusya’nın Yeni START anlaşması kapsamında füze denemesi yapacağını bildirdiğini kaydetti.
Her iki taraf da kayıplara ilişkin net bilgi vermiyor
Askeri operasyonun ilk ayında Rus askerlerinden 1351’inin öldüğünü, 3 bin 825’inin de yaralandığını bildiren Rus askeri yetkililer, Ukrayna ordusunun da savaş boyunca 23 bin 367 askerini kaybettiğini iddia etti. Ukrayna da 21 bin 600 Rus askerinin öldüğünü ileri sürdü.
Ukrayna’daki operasyonlarda kayıplara ilişkin ne Kiev tarafının ne de Rus tarafının gerçek rakam açıklamadığı iddia ediliyor.
BM’ye göre, Ukraynalı mülteci sayısı 5 milyonu geçti
Birleşmiş Milletler (BM) Mülteciler Yüksek Komiserliğine göre, 24 Şubat-19 Nisan döneminde, yarıdan fazlası Polonya’ya olmak üzere, Ukrayna’dan 5 milyon 34 bin 439 kişi komşu ülkelere geçti.
BM’ye bağlı Uluslararası Göç Örgütü, çatışmalar nedeniyle her 6 kişiden birinin ülke içinde yerlerinden edildiğini, toplam sayının 7,7 milyona yükseldiğini kaydetti.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliğine göre ise savaşta 24 Şubat-20 Nisan’da en az 2 bin 345 sivil yaşamını yitirdi, 2 bin 919 sivil yaralandı.
Rusya ile Ukrayna arasındaki ateşkes müzakereleri
Savaş devam ederken Rusya ve Ukrayna tarafı ateşkes sağlanması için 3’ü Belarus’ta, 1’i Türkiye’de olmak üzere 4 defa yüz yüze heyetler müzakere gerçekleştirdi.
Belarus’ta, her iki taraf sadece çatışma bölgelerinden sivillerin tahliyesi için insani yardım koridorları konusunda anlaşabildi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın arabuluculuk girişimlerinin neticesi olarak 29 Mart’ta İstanbul’da yapılan müzakereler sonucunda Ukrayna tarafı, Rus tarafına gelecekteki olası yazılı anlaşmanın ilkelerini teslim etti.
Ukrayna’nın teklifleri arasında; NATO’ya katılmayı reddetme, Ukrayna’nın tarafsız statüsünü sabitleme, nükleer silahlar ve diğer kitle imha silahlardan vazgeçme, yabancı askeri birlikler ve üslerin ülkeye konuşlandırılmasının reddedilmesi ve Rusya da dahil olmak üzere garantör devletlerin rızasıyla Ukrayna’da askeri tatbikatlar yapma zorunluluğu yer aldı.
Güvenlik garantilerinin Kırım ve Donbas toprakları için geçerli olmayacağı, bunun karşılığında da Ukrayna’nın AB üyeliğine itiraz edilmeyeceği ifadeleri yer aldı.
Ancak Türkiye’nin arabuluculuğunda bu gelişmeler sürerken, Ukrayna’da Buça olayları ve Kramatorsk saldırısı sonrasında çevrim içi devam eden müzakerelerde ilerleme sağlanamaz oldu.
Ukrayna’nın yeni anlaşma şartları öne sürdüğünü savunan Rusya, bir süre önce Kiev’e gönderdiği anlaşma taslağına yanıt alamadığını ve müzakerelerin durakladığını bildirdi.
