Ermenistan Başbakanlık Basın Sözcüsü Mane Gevorgyan “Moskova’da yapılacak üçlü toplantının önceden planlanan gündeminin ekonomi ve esir değişmidir” açıklamasını yaptı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Rusya tarafının isteğiyle bugün Moskova’da üçlü görüşmeler yapacak.
Kremlin Basın Servisi tarafından yapılan açıklamaya göre, görüşmede ülke liderleri, 10 Kasım 2020 gecesi imzalanan Dağlık Karabağ ile ilgili üçlü anlaşmanın uygulanmasını değerlendirecek ve bölgedeki sorunların çözümü için atılacak adımları görüşecekler.
Kremlin’in açıklamalarında aynı zamanda “Düşmanlıklardan etkilenen bölgelerde yaşayanlara yardım sağlanması, ticaret, ekonomi ve ulaşım bağlantılarının engellenmesi ve geliştirilmesi konularına özel dikkat gösterilecektir” ifadelerine yer verildi.
Ayrıca Putin’in Aliyev ve Paşinyan ile ayrı görüşmeler yapması bekleniyor.
Yeni anlaşmalar yapılması planlanmıyor
Ermenistan Başbakanlık Basın Sözcüsü Mane Gevorgyan Moskova’daki toplantıda Karabağ’ın veya başka herhangi bir bölgesel sorunun çözümüne ilişkin belgelerin imzalanmasının planlanmadığını belirterek açıklamalarında “Ancak görüşme sırasında ekonomik konular ve esirlerin takası gibi gündemde olan konular hakkında toplantı sonrasında ortak bildiri imzalanması mümkündür” ifadelerine yer verdi.
Gevorgyan, üçlü toplantının önceden planlanan gündeminin ekonomik olduğunu sözlerine ekleyerek açıklamalarında şu açıklamaları yaptı:
Kargo taşımacılığı
“Bu, bölgesel iletişimin açılması, Ermenistan’dan Rusya Federasyonu ve İran’a ve Ermenistan’ın merkezi bölgelerinden Syunik bölgesine kadar uluslararası kargo taşımacılığının uygulanmasıyla ilgilidir. Buna ek olarak, esirlerin geri gönderilmesi meseleleri kadar ölülerin cesetlerinin aranması ve kayıpların kaderinin açıklığa kavuşturulması da Ermenistan için kilit önemdedir. Bu konularda bir çözüm veya önemli bir ilerleme olmadan ekonomik gündemi etkin bir şekilde görüşmek son derece zor olacak ve Ermeni tarafı bu sorunun görüşülmesini Moskova toplantısının ana konularından biri olarak görüyor.”
Çözümün temelleri atılacak
Rusya Bilinler Akademisi Dünya Ekonomisi ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Sovyet Sonrası Çalışmalar Merkezi’nin çalışanı Stanislav Pritçin üçlü görüşme ile ilgili “Rusya-Ermenistan-Azerbaycan arasındaki üçlü müzakere tam zamanında ve çok önemli bir olay, çünkü Karabağ dosyasındaki tartışmalı sorunların çözümünü destekleyecek mekanizmaların temellerini atacak. Bu tür pek çok soru var ve genel olarak, üç ülkenin liderleri arasında Dağlık Karabağ konusunda anlaşmanın uygulanması konusunda hala çok fazla belirsizlik var” diye konuştu.
Pritçin RİA Novosti’ye yaptığı açıklamalarına şu şekilde devam etti:
“Taraflar, mutabık kalınan kararların uygulanmasını farklı yorumluyor. Sınırlar boyunca çatışma noktaları var. Yani Ermenistan-Azerbaycan sınırı, Ermenistan’ın kontrolü altında olduğu için uzun süre öyle değildi. Şimdi, iki ülke arasında doğrudan temasların ve müzakerelerin olmadığı koşullarda nasıl sınırlandırılacağına dair birçok soru var.”
Stanislav Pritçin, üç ülkenin Dağlık Karabağ ile ilgili birlikte ve yapıcı bir şekilde çözülmesi gereken devasa bir sorun kompleksine sahip olduğunu belirterek “Şu ana kadar, ne yazık ki, Ermenistan ve Azerbaycan arasında diyalog için hiçbir mekanizma ve araç yok. Taraflar birbirlerine karşı aynı sert retoriğe bağlı kalıyorlar. Ayrıca, Paşinyan oldukça zor siyasi çalkantı koşullarında. Toplantı gerçekleşirse, karmaşık sorunları çözmek için araçlar ve mekanizmalar oluşturmak için anlaşmaların uygulanması için kademeli bir gündem ve yol haritasının temelini atacaktır” dedi.
Askerlerin çekilmesi ve bölgelere erişim
Azerbaycanlı Politika ve Siyaset Bilimi Kulübü “Güney Kafkasya” Başkanı İlgar Velizade, Moskova toplantısının Karabağ anlaşmalarından kaynaklanan tartışmalı konuların görüşülmesine ayrılmasını önerdi ve şu ifadeleri kullandı:
“Bu konular özellikle bölgelerin ve iletişimin engellenmesinin yanı sıra birliklerin geri çekilmesine adanacak. 10 Kasım anlaşmasının uygulanması sürecinde tarafların anlaşmaya uymayan tam tersi tavrına çözüm bulunamayan konular müzakerelerin gündeminde olacak. Azerbaycan ve Ermenistan, Ermeni birliklerinin geri çekilmesiyle ilgili anlaşmanın birçok noktasında farklı yaklaşımlara sahip. Öte yandan Ermeni tarafı, Nahcivan Özerk Cumhuriyeti’nin önündeki engelin kaldırılmasına yönelik ulaşım koridoru anlaşmasının dokuzuncu maddesi hakkında iki anlam içeren bir yorum yapıyor.”
Ayrıca Velizade’ye göre, tartışılacak konular arasında özellikle Karabağ’da Ermeni silahlı oluşumlarının varlığı ve anlaşmanın imzalanmasından sonra meydana gelen olaylar yer alacak.
